Oι περισσότεροι γνωρίζουμε τη σιτρονέλα ως την πιο συνηθισμένη φυσική προστασία από τα κουνούπια. Ωστόσο, το φυτό με τη λεμονάτη μυρωδιά διαθέτει και άλλες ιδιότητες και συγκεκριμένα φαρμακευτικές και γαστριμαργικές. Το αιθέριο έλαιό της χρησιμοποιείται ευρέως στην αρωματοθεραπεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας, καθώς έχει μεταξύ άλλων τονωτική, αντιμικροβιακή και αντισηπτική δράση, ενώ αποτελεί βασικό υλικό της ασιατικής κουζίνας, τόσο για το ιδιαίτερο άρωμά της όσο και για τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει.
Λίγη φυτολογία
Υπάρχουν πάνω από 50 είδη σιτρονέλας, τα οποία ανήκουν στην οικογένεια φυτών που φέρουν τη λατινική ονομασία Cymbopogon. Στη χώρα μας, δεν ευδοκιμεί κανένα από τα είδη του φυτού, το οποίο αναπτύσσεται σε άγρια και καλλιεργημένη μορφή στη Νοτιοανατολική Ασία (κυρίως στην Ταϊλάνδη, την Ιάβα, τη Σρι Λάνκα, την Ινδία), αλλά και στη Νέα Γουινέα. Oρισμένα είδη καλλιεργούνται για το αιθέριο έλαιό τους και άλλα για μαγειρική χρήση.
Το αιθέριο έλαιο
Το αιθέριο έλαιο του φυτού προκύπτει με απόσταξη από δύο είδη σιτρονέλας, το Cymbopogon nardus της Κεϋλάνης και το Cymbopogon winderianus της Ιάβας. Τα βασικά συστατικά του αιθέριου ελαίου σιτρονέλας, ανεξάρτητα από το είδος του φυτού από το οποίο προέρχεται, είναι η σιτρονελάλη, η γερανιόλη και το λεμονένιο. Στη σιτρονελάλη οφείλεται το χαρακτηριστικό λεμονώδες άρωμα του φυτού. Oι συγκεντρώσεις των δραστικών συστατικών ποικίλλουν ανάλογα με το φυτό από το οποίο προέρχεται το αιθέριο έλαιο.
Κρατά μακριά σας τα κουνούπια
Λόγω της σιτρονελάλης και της γερανιόλης, η σιτρονέλα απωθεί τα κουνούπια, γι’ αυτό και χρησιμοποιείται ευρέως ως εντομοαπωθητικό. Στο εμπόριο, θα βρείτε αυτοκόλλητα (patches) εμποτισμένα με το αιθέριο έλαιο του φυτού, λοσιόν για επάλειψη ή ψεκασμό στο σώμα και τα ρούχα, αλλά και σαμπουάν, αφρόλουτρα και κρέμες σώματος.
Φτιάξτε εντομοαπωθητική λοσιόν
Προμηθευτείτε «καθαρό» οινόπνευμα και αγνά έλαια αρωματοθεραπείας από ένα κατάστημα με αιθέρια έλαια ή από κάποιο φαρμακείο που πουλά ομοιοπαθητικά φάρμακα και αναμείξτε τα μέσα σε ένα μπουκάλι.
Θα χρειαστείτε:
85 ml καθαρό οινόπνευμα
5 ml σιτρονέλα
5 ml λεμονόχορτο
5 ml δεντρολίβανο
Για ενισχυμένη δράση: Αφαιρέστε από τη συνταγή 5 ml οινόπνευμα και προσθέστε 5 ml ευκάλυπτο της ποικιλίας lemon.
Εναλλακτικά…
● Αγοράστε μια κρέμα βάσης (50 γρ.), προσθέστε 25 σταγόνες σιτρονέλα και κάντε επαλείψεις στο δέρμα σας.
● Εμποτίστε ένα στυπόχαρτο σε «καθαρό» αιθέριο έλαιο σιτρονέλας και βάλτε το στο κομοδίνο δίπλα από το κρεβάτι σας.
Είναι και φάρμακο 
Στην Κίνα, χρησιμοποιούνται ευρέως τα φύλλα του φυτού ως φάρμακο για την αρθρίτιδα, τον πυρετό, τα εντερικά παράσιτα, τις παθήσεις του πεπτικού συστήματος και τα προβλήματα της περιόδου. Περισσότερες, όμως, χρήσεις έχει το αιθέριο έλαιο του φυτού. Χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, για την παρασκευή σαπουνιών, στην αρωματοθεραπεία, σε συνδυασμό με άλλα αιθέρια έλαια, λόγω της τονωτικής, σπασμολυτικής, αντισηπτικής και αποσμητικής του δράσης. Ειδικότερα, βοηθά στην αντιμετώπιση προβλημάτων του νευρικού συστήματος, όπως πονοκέφαλοι, ημικρανίες, νευραλγίες, κατάθλιψη, ενισχύει την άμυνα του οργανισμού, καταπολεμά την κούραση και τονώνει το καρδιαγγειακό σύστημα. Επίσης, βελτιώνει τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος, καθώς βοηθά στην πέψη, καταπολεμά τα παράσιτα του στομάχου και του εντέρου, ανακουφίζει από την κολίτιδα και τη δυσκοιλιότητα. Επιπλέον, χρησιμοποιείται για τη ρύθμιση της περιόδου, την ανακούφιση των πόνων από ρευματισμούς και αρθρίτιδα, τον περιορισμό της υπεριδρωσίας και της λιπαρότητας των μαλλιών και του δέρματος. Τέλος, χρησιμοποιείται για την αποστείρωση των πάγκων της κουζίνας.
Φτιάξτε θεραπευτικά λάδια μασάζ
Αγοράστε ένα λάδι βάσης, αιθέριο έλαιο σιτρονέλας «καθαρό» ή αραιωμένο με οινόπνευμα ή νερό, άλλα αιθέρια έλαια που «δένουν» με τη σιτρονέλα και ενδείκνυνται για το πρόβλημα που θέλετε να αντιμετωπίσετε και αναμείξτε τα όλα μαζί.
Για το στρες
30 ml αμυγδαλέλαιο
10 σταγόνες σιτρονέλα
5 σταγόνες λεβάντα
3 σταγόνες παλμαρόζα
Εναλλακτικά: Κάντε ένα μπάνιο για να ηρεμήσετε προσθέτοντας στο νερό, αντί για αιθέριο έλαιο λεβάντας, 6-7 σταγόνες αιθέριο έλαιο σιτρονέλας, τις οποίες θα έχετε πρώτα διαλύσει σε ένα κουταλάκι καθαρό οινόπνευμα, βότκα ή άλλο άσπρο αλκοόλ.
Για τη βαρυστομαχιά
30 ml αμυγδαλέλαιο
5 σταγόνες σιτρονέλα
5 σταγόνες χαμομήλι
4 σταγόνες γλυκάνισο
Για καλή άμυνα
30 ml βερικοκέλαιο
4 σταγόνες σιτρονέλα
4 σταγόνες παλμαρόζα
10 σταγόνες γεράνι
Για αναζωογονητικό-αποσμητικό ποδόλουτρο
Διαλύστε 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο tea tree, 5 σταγόνες σιτρονέλα και 2 σταγόνες περγαμόντο σε ένα κουταλάκι οινόπνευμα ή βότκα, προσθέστε τα σε μια λεκάνη με χλιαρό νερό και βάλτε μέσα τα πόδια σας να μουλιάσουν για μισή ώρα.
Προσοχή!
Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε τη σιτρονέλα απευθείας στο δέρμα σας σε μεγαλύτερες από τις ενδεικνυόμενες ποσότητες ή συχνότερα από ό,τι σας υποδεικνύει ο ειδικός που έχετε συμβουλευτεί, γιατί υπάρχει ενδεχόμενο να σας προκαλέσει τοξική αντίδραση. Επίσης, απαγορεύεται η χρήση της κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης και της γαλουχίας.
Στην ενότητά μας «φτιάχνω μόνος για πρόληψη/θεραπεία», θα δείτε πολλούς τρόπους ώστε να φροντίζετε την υγεία σας φυσικά!!
Λεμονόχορτο: η σιτρονέλα που τρώγεται
Ένα άλλο είδος σιτρονέλας, το lemongrass (λεμονόχορτο), χρησιμοποιείται για το ιδιαίτερο άρωμά του στη μαγειρική και στα κοκτέιλ. Η λατινική ονομασία του φυτού είναι Cymbopogon citrates και τα κυριότερα συστατικά του είναι η κιτράλη και η γερανιάλη. Το πρώτο ευθύνεται για τη μυρωδιά του φυτού. Το λεμονόχορτο φυτρώνει άγριο, αλλά και καλλιεργείται στο Βιετνάμ, την Ταϊλάνδη, τη Βιρμανία, τη Μαλαισία, την Ινδονησία, τις Φιλιπίννες, τη Σρι Λάνκα, την Ινδία και την Αυστραλία. Σε αυτές τις χώρες, το προσθέτουν σε σούπες, συνταγές με κοτόπουλο, ψάρια, θαλασσινά, ακόμη και στο τσάι, ενώ αποτελεί και βασικό συστατικό σε μείγματα μπαχαρικών, όπως το κάρυ. Στη χώρα μας, θα το γευτείτε σε πιάτα ασιατικών εστιατορίων ή πίνοντας εξωτικά κοκτέιλ.
Τι προσφέρει
Διατροφική ανάλυση του λεμονόχορτου στην Ελλάδα δεν έχει γίνει. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του Oργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, όπου και χρησιμοποιείται ευρέως, περιέχει μεγάλη ποικιλία θρεπτικών συστατικών, όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο, νάτριο, ψευδάργυρο, χαλκό, βιταμίνες A, B12, C, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, φυτοστερόλες κλπ.
Πού θα βρείτε το λεμονόχορτο
● Σε καταστήματα με είδη ασιατικής διατροφής, φρέσκο και αποξηραμένο.
● Oλόφρεσκο ημέρας από την Ταϊλάνδη κάθε Πέμπτη μεσημέρι στα καταστήματα ασιατικής διατροφής «Salamat».
● Κατεψυγμένο ή σε σιρόπι σε μεγάλα σουπερμάρκετ.
Συνδυάστε το με… 
Ψάρια: Πριν ψήσετε, τηγανίσετε ή μαγειρέψετε στον ατμό ένα ολόκληρο ψάρι, βάλτε μέσα στην κοιλιά του μια χούφτα ψιλοκομμένο λεμονόχορτο. Αρωματίστε, επίσης, με πολτοποιημένο λεμονόχορτο τα φιλέτα ψαριού που ψήνετε ή μαγειρεύετε στον ατμό.
Πουλερικά: Με τον ίδιο τρόπο όπως και στα ψάρια.
Σαλάτες: Ταιριάζει πολύ πολτοποιημένο με ωμά πράσινα λαχανικά, θαλασσινά, πουλερικά, ρύζι και ζυμαρικά. Προσθέστε σάλτσα βινεγκρέτ με εσπεριδοειδή και τζίντζερ.
Σάλτσες για ζυμαρικά: Αναμείξτε πουρέ λεμονόχορτου με φρέσκα βότανα, μπαχαρικά, κρεμμύδια, σκόρδο.
Τηγανητά: Προσθέστε μια μεγάλη χούφτα στο τηγάνι, ό,τι κι αν τηγανίζετε.
Σούπες: Βάλτε μερικά μεγάλα κομμάτια στη σούπα για 10 λεπτά και μετά αφαιρέστε τα. Εναλλακτικά, ρίξτε λίγο σιρόπι λεμονόχορτου.
Για αστραφτερά πιάτα
Στη λεκάνη με το νερό και το απορρυπαντικό για τα πιάτα, προσθέστε 7 σταγόνες αιθέριου ελαίου σιτρονέλας, 4 σταγόνες αιθέριου ελαίου λεμονιού και 4 σταγόνες αιθέριου ελαίου λεβάντας. Δοκιμάστε να πλύνετε με το ίδιο μείγμα τους πάγκους της κουζίνας ή το μπάρμπεκιου. Επίσης, με το ίδιο μείγμα, χωρίς όμως το απορρυπαντικό, θα απολυμάνετε με φυσικό τρόπο τους πλυμένους πάγκους της κουζίνας.
Για την ευκολία σας
● Πριν χρησιμοποιήσετε το αποξηραμένο λεμονόχορτο, μουλιάστε το οπωσδήποτε για 20 λεπτά στο νερό, αλλιώς δεν μπορεί να καταναλωθεί.
● Επειδή το φρέσκο λεμονόχορτο είναι πολύ σκληρό, πρέπει να βγάλετε τα εξωτερικά φύλλα και να χρησιμοποιήσετε τους εσωτερικούς μίσχους.
● Διατηρείται στην κατάψυξη για 3 εβδομάδες.
Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Στέλιο Κακαγιάννη, φαρμακοποιό, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας, την κ. Καλλιόπη Κανά, καθηγήτρια Αρωματοθεραπείας στο κέντρο «Natural Health Science», τον κ. Φώτη Βλάχο, διευθυντή της αλυσίδας ασιατικών τροφίμων «Salamat», και την κ. Libby Milanes, ιδιοκτήτρια του εστιατορίου «Polynesia».
Το είδα: www.vita.gr
.JPG)
