Τα αντιοξειδωτικά, είτε στην φυσική τους μορφή, είτε ως συμπληρώματα διατροφής, θεωρείται ότι έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες. Ωστόσο νεότερα δεδομένα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν μειώνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ενδεχομένως και να τον αυξάνουν.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου New England Journal of Medicine , αμερικανοί ερευνητές επαναξιολόγησαν ήδη δημοσιευμένες μελέτες για τη σχέση αντιοξειδωτικών ουσιών και καρκίνου, με στόχο να εξηγήσουν γιατί η λήψη τους δεν συνδυάζεται με μειωμένο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση αντιοξειδωτικών μπορεί να εξουδετερώνει τις επιβλαβείς επιδράσεις των ενεργών μορφών οξυγόνου (ROS). Ωστόσο, αν και κάποιες προκαταρκτικές έρευνες είχαν δείξει ότι όντως τα αντιοξειδωτικά συντελούν στην καταπολέμηση του καρκίνου, τελικά οι αντιοξειδωτικές ουσίες των τροφών δεν πετύχαιναν να μειώσουν τη συχνότητα του καρκίνου σε προοπτικές κλινικές μελέτες.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, στην μελέτη Alpha-Tocopherol, Beta-Carotene Cancer Prevention (ATBC), που έγιεν από το Εθνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ και το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας της Φινλανδίας, το διάστημα 1985-2003, διαπιστώθηκε ότι οι άνδρες καπνιστές που έπαιρναν 20 mg συμπληρώματος β-καροτένης καθημερινά για πέντε με οκτώ χρόνια είχαν 18% αυξημένη συχνότητα καρκίνου του πνεύμονα και 8% αύξηση στο ποσοστό θνησιμότητας, συγκριτικά με καπνιστές που δεν είχαν πάρει συμπλήρωμα αντιοξειδωτικών.
Στην ανασκόπηση αναφέρεται επίσης ότι μια πρόσφατη ζωική μελέτη που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιανουάριο στο επιστημονικό έντυπο Science Translational Medicine, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, η βιταμίνη Ε και η Ν-ακετυλκυστεΐνη, προήγαγαν την πρόοδο του καρκίνου του πνεύμονα στα ποντίκια.
Επίσης μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2005 στο The Journal of the American Medical Association, κατάληξε στη διαπίστωση ότι η βιταμίνη Ε, δεν προλαμβάνει τον καρκίνο στους πάσχοντες από αγγειακή νόσο ή διαβήτη. Επίσης, οι ασθενείς που πήραν την εν λόγω βιταμίνη είχαν υψηλότερο κίνδυνο καρδιακής ανεπάρκειας σε ορίζοντα επταετίας, από τους ασθενείς που πήραν εικονικό σκεύασμα.
Όπως σημειώνουν οι ερευνητές της ανασκόπησης, ένας λόγος που τα αντιοξειδωτικά δεν είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη του καρκίνου είναι διότι τα ζώντα ανθρώπινα κύτταρα δεν καταφέρνουν να φτάσουν στα σημεία όπου παράγονται οι ενεργές μορφές οξυγόνου και άρα δεν μπορούν να σταματήσουν την κυτταρική βλάβη.
«Πιστεύουμε ότι τα αντιοξειδωτικά δεν φτάνουν στο σωστό σημείο του κυττάρου και άρα δε μπορούν να εμποδίσουν την κυτταρική ζημιά. Ή ενδεχομένως να σταματούν την βλάβη των ROS, αλλά στην περίπτωση των καρκινικών κυττάρων να τα ενισχύουν και έτσι να προάγουν την ανάπτυξή τους», σχολιάζει ο Δρ Ντέιβιντ Τουβεσον, καθηγητής στο Εργαστήριο του Κολντ Σπρινγκ Χαρμπορ.