Προορισμός ή ελευθερία;

Η Γεν­νη­ση της Πα­να­γι­ας (ε­ορ­τη 8ης Σε­πτεμ­βρι­ου), ε­δω­σε το ε­ναυ­σμα για την ε­νερ­γο­ποί­η­ση του σχε­δι­ου της Θεί­ας Οι­κο­νο­μι­ας, της προ­αι­ω­νιας δηλ. βου­λης του Θε­ου για τη σω­τη­ρι­α του αν­θρω­που και του κο­σμου α­πο την α­μαρ­τι­α, τη φθο­ρα και τον θα­να­το, που ει­χε προ­κα­λε­σει η πτω­ση των Πρω­το­πλα­στων.

Το κεν­τρι­κο γε­γο­νος του σχε­δι­ου αυ­του η­ταν η ε­ναν­θρω­πη­ση του Χρι­στού, για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση της ο­ποί­ας χρει­α­ζο­ταν η συ­νερ­γα­σι­α του αν­θρω­που. Μο­να­δι­κος αν­θρω­πος, κα­τ’ ε­ξο­χην κα­ταλ­λη­λος για τον σκο­πο αυ­το α­να­με­σα στις αν­θρω­πι­νες γε­νι­ες ο­λων των αι­ω­νων, θε­ω­ρη­θη­κε η Παρ­θε­νος Μα­ρι­α. Γι’ αυ­το και η γεν­νη­ση της, ως γε­γο­νος παγ­κο­σμιας ση­μα­σι­ας, «χα­ραν ε­μη­νυ­σε πα­ση τη οι­κου­με­νη». Η Πα­να­γι­α ε­γι­νε η «παγ­κο­σμιος χα­ρα».
Με ι­δι­αι­τε­ρα θρι­αμ­βι­κούς και χαρ­μο­συ­νους το­νους οι υ­μνοι της ε­ορ­της μι­λούν γι’ αυ­τον τον ει­δι­κο προ­ο­ρι­σμο και την προ­αι­ω­νια ε­πι­λο­γη της Παρ­θε­νου α­πο τον Θε­ο. Ει­ναι η «προ­ε­κλε­χθεί­σα εκ πα­σων των γε­νε­ων»» και η «προο­ρι­σθεί­σα α­πο γε­νε­ων αρ­χαί­ων» να εκ­πλη­ρω­σει τη Θεί­α Οι­κο­νο­μι­α, να γι­νει μη­τε­ρα του Θε­ου, δο­χεί­ο και κα­τοι­κη­τη­ριό του. Στο προ­σω­πο της ε­φαρ­μο­ζε­ται κα­τ’ ε­ξο­χην ο λο­γος του α­πο­στ. Παύ­λου: «Ε­κεί­νους που προ­ε­γνω­ρι­σε, αυ­τους και προ­ω­ρι­σε να γι­νουν συμ­μορ­φοι (=ι­διοι) προς την ει­κο­να του Υι­ου του, …ε­κεί­νους δε που προ­ω­ρι­σε, αυ­τους και ε­κα­λε­σε, και ε­κεί­νους που ε­κα­λε­σε, αυ­τους και ε­δι­και­ω­σε, ε­κεί­νους δε που ε­δι­και­ω­σε, αυ­τους και ε­δο­ξα­σε» (Ρωμ. 8, 29-30. Βλ. και κεφ. 9). Η πα­ρα­νο­η­ση των λο­γων αυ­των ε­δω­σε α­φορ­μη να α­να­πτυ­χθεί μια εν­τε­λως πα­ρα­λο­γη δι­δα­σκα­λι­α.
Ο­τι δη­λα­δη ο Θε­ος, για δι­κούς του α­νε­ξε­ρεύ­νη­τους λο­γους, δι­α­λε­γει και προ­ο­ρι­ζει εξ αρ­χης αυ­τους που προ­κει­ται να σω­θούν και αυ­τους που προ­κει­ται να κο­λα­σθούν. Αν ο αν­θρω­πος ε­χει προ­ο­ρι­σθεί για σω­τη­ρι­α, ο­σες α­μαρ­τι­ες κι αν κα­νει, δεν προ­κει­ται να χα­θεί. Καί αν­τι­στρο­φως, αν ει­ναι προ­ο­ρι­σμε­νος για την α­πω­λεια, ο­σες α­ρε­τες κι αν α­πο­κτη­σει, δεν υ­παρ­χει πε­ρι­πτω­ση να σω­θεί. Μιά α­με­τα­κλη­τη δη­λα­δη ει­μαρ­με­νη προ­κα­θο­ρι­ζει την πο­ρεί­α και την κα­τα­λη­ξη του αν­θρω­που ε­ρη­μην της θε­λη­σε­ως του. Ει­ναι η πε­ρι­βο­η­τη θεωρία πε­ρι του «α­πο­λυ­του προ­ο­ρι­σμού», που αναπτύχθηκε κυρίως από τη δυτική Χριστιανοσύνη.
Του π. Δημητρίου Μπόκου.